Το 1991, όταν η ξυπόλυτη ντίβα, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε κοινό έξω από τη χώρα της, καταλάβαμε όλοι ότι η φωνή της, δεν ήταν απλή έκφραση μιας χαμένης αγάπης, αλλά η έκφραση μιας αγάπης που ποτέ δεν χάνεται».
The Washington Post
Τα τραγούδια της Evora μιλούν για την πικρή ιστορία της χώρας της που ζούσε στη σκλαβιά. Η μουσική της είναι Morna, αλλά μπλέκει και άλλα είδη μουσικής με στοιχεία από Βραζιλία, Πορτογαλία και Κούβα (choro, forro, fado, rumba). Με μια φωνή που προδίδει δύναμη και συναίσθημα, η Evora γρήγορα τράβηξε την προσοχή πάνω της και άξια απέκτησε την φήμη της Βασίλισσας της Morna.
Ήταν μόλις 16 ετών η Cesaria, όταν ένας συντοπίτης της ναυτικός της δίδαξε την παραδοσιακή μουσική του Πράσινου Ακρωτηρίου. Ξεκίνησε τότε να τραγουδά σε ξενοδοχεία και μπαράκια και με τη βοήθεια των ντόπιων μουσικών άρχισε να γεννιέται η κατοπινή βασίλισσα της morna. Του είδους εκείνου της μουσικής του Capo Verde, που συγγενεύει με τα βραζιλιάνικα φάδος και το αργεντίνικο τάνγκο και τραγουδά τη θλίψη, την οδύνη, τη λαχτάρα, τη νοσταλγία, τη σκλαβιά ... Που η αισθαντικότητά του, συχνά το κάνει να συγκρίνεται με τα μπλουζ.
Στο Πράσινο Ακρωτήρι ήταν από τότε ιδιαίτερα δημοφιλής, πέρα από τα σύνορά του όμως παρέμενε ολότελα άγνωστη. Για πολλά ακόμη χρόνια, δεν έκανε βήμα πέρα από αυτά τα σύνορα. Δύσκολα πολιτικά χρόνια και άσχημη οικονομική κατάσταση την ανάγκασαν μάλιστα να απομακρυνθεί από τη μουσική για δέκα ολόκληρα χρόνια, τα «σκοτεινά της χρόνια», όπως η ίδια τα χαρακτηρίζει.
Δεν ήταν παρά το 1985, όταν η Cesaria άρχισε και πάλι να τραγουδά, με την ενθάρρυνση ενός συμπατριώτη της, που ζούσε εξόριστος στην Πορτογαλία, όπου και έδωσε μάλιστα μία σειρά από συναυλίες, οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από μία τοπική οργάνωση γυναικών.
Τρία χρόνια αργότερα, το 1988, ένας Γάλλος με καταγωγή από το Πράσινο Ακρωτήρι, την έπεισε να πάει στο Παρίσι. Εκεί ηχογράφησε το “La Diva au Pieds Nus” (H Ξυπόλητη Ντίβα). Η αποδοχή του από το κοινό ήταν αναπάντεχη και οι κριτικές το αποθέωσαν. Την 1η Οκτωβρίου του 1988 έδωσε την πρώτη της συναυλία στο Παρίσι στο club New Morning και από τότε ξεκίνησε η παγκόσμια καριέρα της.
Στα 47 της Χρόνια, η Cesaria Evora έγινε Διεθνής Σταρ. Έχει τραγουδήσει σε Ευρώπη, Αφρική, Βραζιλία, Η.Π.Α. και Καναδά. Έχει αποκτήσει πιστούς θαυμαστές σ' όλες τις χώρες του κόσμου. Τις συναυλίες της έχουν παρακολουθήσει οι Madonna, David Byrne, Branford Marsalis, ενώ έχει κερδίσει 3 φορές Grammy Awards. Έχει στο ενεργητικό της πολλούς χρυσούς και πλατινένιους δίσκους και βραβεύτηκε από το BBC ως η καλύτερη καλλιτέχνης του 2004.
Το τελευταίο της άλμπουμ, με τίτλο “Rogamar”, κυκλοφόρησε το 2006. Τραγούδια από αυτή τη νέα της δουλειά, αλλά και αυτά που έχουν μπει ήδη στη ζωή μας όλα αυτά τα χρόνια (Sodade, Became Mucho, Angola, Miss Perfumado, Carnaval de San VIncento), τραγουδάει για μας στις συναυλίες της η «ξυπόλητη ντίβα».Tην ημέρα που ένας μεγάλος ραδιοφωνικός σταθμός της Γαλλίας έπαιξε για πρώτη φορά το “Sodade” , στην μουσική του κόσμου προστέθηκε μια άγνωστη μέχρι τότε χώρα , το Πράσινο Ακρωτήρι. Εννιά άλμπουμ, χιλιάδες συναυλίες , αμέτρητες συλλογές, πλατινένιοι και χρυσοί δίσκοι , πέντε υποψηφιότητες για Grammy είναι μόνο δώδεκα χρόνια καριέρας της Cesaria Evora.
H Cesaria Evora γεννήθηκε το 1941 στο Midelo, στη περιοχή Sao Vincente του Πράσινου Ακρωτηρίου . Το Midelo,όπως όλα τα λιμάνια ,φημίζεται για τη νυχτερινή ζωή του με όλα τα είδη μουσικής :μπαλάντες , βάλς ,fox-trot κ.α. αλλα τα ποιο δημοφιλή είδη μουσικής ήταν η Colladera και η Morna, τραγούδια που εκφράζουν την νοσταλγία ,την αγάπη ,την λύπη. Τα τραγούδια της Evora μιλούν για την πικρή ιστορία της χώρας της που ζούσε στη σκλαβιά. Η μουσική της δεν είναι γνήσια Morna, μπλέκει και άλλα είδη με στοιχεία από Βραζιλία ,Πορτογαλία και Κούβα (choro,forro,fado,rumba). Με μια φωνή που προδίδει δύναμη και συναίσθημα ,η Evora γρήγορα τράβηξε την προσοχή πάνω της και άξια απέκτησε την φήμη ως η Βασίλισσα της Morna. Ήδη στα είκοσί της χρόνια τραγουδούσε ζωντανά στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό. Αυτή και οι μουσικοί της έπαιζαν από το ένα club στο άλλο διαρκώς καθώς ο αριθμός των θαυμαστών της όλο και μεγάλωνε. Με την ανεξαρτησία της χώρας της το 1975 γρήγορα τελείωσε και η απομόνωση και η σκλαβιά με αποτέλεσμα οι περισσότεροι μουσικοί να σκορπιστούν σε διάφορα μέρη του κόσμου. Η Evora παρ’όλα αυτά διάλεξε να μείνει. Το 1980 ,όταν ήταν 39 χρόνων ,ο Jose’ Da Silva – ιδρυτής της δισκογραφικής εταιρείας “Lusafrica” , ένας νεαρός Γάλλος που είχε καταγωγή όμως από το Πράσινο Ακρωτήρι –έμεινε κατενθουσιασμένος από τα τραγούδια της Cesaria και την καταπληκτική φωνή της και τελικά την έπεισε να ταξιδέψει μαζί του στο Παρίσι για να ηχογραφήσει.
Το 1988 εκδόθηκε τη Γαλλία το πρώτο της άλμπουμ ,το “La Diva Aux Pieds Nus” - “H Ξυπόλητη Ντίβα”, αφού πάντα τραγουδάει ξυπόλητη συμβολικά πάντα για αυτά που έχει περάσει η χώρα της).Είχε μεγάλη απήχηση ιδιαίτερα στη χώρα της.Το 1988 έδωσε την πρώτη της συναυλία στο Παρίσι στο club “New Morning”. To 1990 εκδόθηκε το δεύτερο άλμπουμ της ,το “Distino Di Belita” ,περιελάμβανε ακουστικά morna αλλά και ηλεκτρικά colladeras.
Το 1991 εκδόθηκε το “Mar Azul” ,ένα καταπληκτικό άλμπουμ που εξασφάλισε την από εκεί και πέρα ανοδική της πορεία. Το άλμπουμ αυτό παιζόταν σε όλους τους ραδιοφωνικούς σταθμούς. Η επόμενη συναυλία της στο club “New Morning” ήταν μεγάλη επιτυχία αφού όλα τα εισιτήρια είχαν εξαντληθεί.
Γαλλικά κανάλια ,πολλά ραδιόφωνα έπαιζαν τα τραγούδια της. Τον Ιούνιο έδωσε συναυλία σε ένα μεγάλο φεστιβάλ στο Nimes της νότιας Γαλλίας όπου απέκτησε τις καλύτερες κριτικές. Το άλμπουμ “Mis Perfumado” εκδόθηκε τον Οκτώβριο.Το ομονυμο τραγουδι και το “Sodade” γινονται παγκοσμιες επιτυχιες και ο δισκος χρυσος.Ακολουθησε και ένα μεγαλο τουρ σε πολλες χωρες του κοσμου.
Το 1994 o διάσημος Caetano Veloso ήρθε για να την συντροφεύσει πάνω στη σκηνή στην διάρκεια των συναυλιών της στη Βραζιλία στο Sao Paolo και είπε ότι η Cesaria Evora είναι μία από τις λίγες τραγουδίστριες που αγγίζουν τόσο βαθιά την ψυχή.
Η Cesaria θεωρείται πλέον η πιο μεγάλη μουσική αποκάλυψη της δεκαετίας ΄90.
Στο πρώτο της τουρ στην Αμερική , η Μαντόνα ,ο David Byrne ,o Brandford Marsalis και όλη η «αφρόκρεμα» της Νέας Υόρκης ,έσπευσαν να την δουν στη συναυλία της στο Bottom Line.Στη Γαλλία ο Goran Bregovic της πρότεινε να ηχογραφήσει το “Ausencia” για το soundtrack της ταινίας του Emir Kusturica , το “Underground”.
To 2000 το άλμπουμ “Café Atlantico” και το αμέσως επόμενο το “Sao Vincente Di Longe” κέρδισαν Grammy.Ίσως ο καλύτερος δίσκος της το “Voz d ΄ Amor” κερδίζει και αυτός Grammy για το 2004.
ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ
1988 : “La Diva aux Pieds Nus” ( Lusafrica –BMG)
1990 : “Distino Di Belita” (Lusafrica –BMG)
1991 : “Mar Azul” ( Lusafrica –BMG)
1992 : “Miss Perfumado” (Lusafrica –BMG)
1994 : “Sodade,les plus belles mornas de Cesaria” ( Lusafrica –BMG)
1995 : “Cesaria” ( Lusafrica –BMG)
1997 : “Capo Verde” ( Lusafrica –BMG)
1998 : “Best of Cesaria Evora” ( Lusafrica –BMG)
1999 : “Café Atlantico” ( Lusafrica –BMG)
2001 : “Sao Vicente di Longe” ( Lusafrica –BMG)
2002 : “Anthologie Cesaria Evora (1CD Lusafrica –BMG)
2003 : “ Voz d’Amor”
2004: “Anthologie Cesaria Evora, mornas & coladeras” (2CD edition of Anthology Lusafrica –BMG)
2004 : Live D'Amor (Live DVD, recorded in 2004 at Le Grand Rex, Paris,)
2006: “Rogamar”
Tελευταία φορά βρέθηκε για συναυλίες στην Ελλάδα :
8 Ιουλίου, Θέατρο Πέτρας, Αθήνα
9 Ιουλίου 2007, Θέατρο Γης, Θεσσαλονίκη
1 Αυγούστου, πολυχώρος «Πολιτεία», Πάτρα
Τον Σεπτέμβριο του 2011 ανακοίνωσε πως θέτει τέλος στη μουσική της καριέρα, ακυρώνοντας τις προγραμματισμένες συναυλίες της, καθώς βρισκόταν «σε κατάσταση μεγάλης εξάντλησης».
Η Evora είχε υποβληθεί το 2010 σε επέμβαση ανοιχτής καρδιάς, στο Παρίσι, έπειτα από σοβαρά προβλήματα που παρουσίασε στην στεφανιαία αορτή.
Tο πρωί της Παρασκευής αισθάνθηκε αδιαθεσία και μεταφέρθηκε επειγόντως στο νοσοκομείο.
Σύμφωνα με τους γιατρούς είχε πάθει πνευμονικό οίδημα και σήμερα το πρωί άφησε την τελευταία της πνοή.
Ένα κομμάτι που αγαπώ πολύ για αντίο σε αυτήν την υπέροχη φωνή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου