NINO ROTA

Ο Νίνο Ρότα, μαθητής του Αρτούρο Τοσκανίνι και δάσκαλος των Ρικάρντο Μούτι και Νικόλα Πιοβάνι, σφράγισε με τη μουσική του τον καιρό μας, μεταχειριζόμενος μνήμες αλλοτινών καιρών. Συνεργάστηκε με κορυφαίους δημιουργούς της έβδομης τέχνης του 20ού αιώνα, τον Λουκίνο Βισκόντι, τη Λίνα Βερτμίλερ, τον Φράνκο Τζεφιρέλι, τον Φράνσις Φορντ Κόπολα, τον Φράνκο Ρόσι, τον Μάουρο Μπολονίνι, τον Ακίρα Κουροσάβα, τον Λουί Μαλ, τον Βιτόριο ντε Σίκα, τον Ρενέ Κλεμάν κ.ά. Όμως ο πιο διάσημος συνθέτης μουσικών επενδύσεων ταυτίστηκε απόλυτα με το «Μάγο» του σινεμά, τον Φεντερίκο Φελίνι, δημιουργώντας μαζί του ένα σπάνιο, αδιαίρετο έργο στην πιο γόνιμη και μακρόχρονη καλλιτεχνική συνεργασία που υπήρξε ποτέ.

Eίναι ο μουσικός του κόσμος, ένα κράμα ευρωπαϊκής τζαζ και αισθαντικής μελωδικότητας, είναι το σινεμά, είναι ο Φελίνι, είναι ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες που γέννησε ο 20ός αιώνας.

Ο Νίνο Ρότα, το μελωδικό «alter ego» του μεγάλου σκηνοθέτη του ιταλικού και διεθνούς κινηματογράφου Φεντερίκο Φελίνι, γεννήθηκε στο Μιλάνο. Ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές σε Μιλάνο και Ρώμη, όπου ως «παιδί θαύμα», στα δεκαπέντε του μόλις χρόνια, συνέθεσε μια όπερα και ένα ορατόριο. Είκοσι ετών -με προτροπή του δάσκαλου του και φημισμένου διευθυντή ορχήστρας Αρτούρο Τοσκανίνι, μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου φοίτησε με υποτροφία στο Ινστιτούτο Κέρτις της Φιλαδέλφειας. Εκεί, διαμόρφωσε καθοριστικά τη μουσική του ταυτότητα, γνωρίζοντας τον Άαρον Κόπλαντ, τη μουσική του Τζορτζ Γκέρσουιν και τον αμερικανικό κινηματογράφο.
Το 1933 υπογράφει το πρώτο του σάουντρακ, στην ταινία του Ραφαέλε Ματαράτσο «Treno Popolare», ενώ το 1939 επιστρέφοντας στην Ιταλία, αναλαμβάνει να διδάξει και αργότερα να διευθύνει το Ωδείο του Μπάρι. Ανάμεσα στους πολλούς -διάσημους, αργότερα, μαθητές του- ήταν ο μαέστρος Ρικάρντο Μούτι και ο συνθέτης Νικόλα Πιοβάνι.

Το πλούσιο έργο του Ρότα -εκτός της μουσικής που συνέθεσε για περίπου 150 ταινίες- περιλαμβάνει δεκάδες κλασικές συνθέσεις για χορωδία και μουσική δωματίου, τρεις συμφωνίες, τρία κοντσέρτα για βιολοντσέλο, μουσικά μοτίβα για πολλές τηλεοπτικές σειρές, 23 μπαλέτα και θεατρικά -έγραψε για όλα σχεδόν τα έργα του Κάρλο Γκολντόνι και του Εντουάρντο Ντε Φιλίπο- καθώς και 10 όπερες.
Περισσότερο γνωστές είναι οι «Αριοδάντης» και «Τορκεμάδα», ενώ μεγάλη απήχηση είχαν και τα κωμικά του έργα «Οι δυο δειλοί», «Το καπέλο από ψάθα Φλωρεντίας», «Η Νύχτα ενός Νευρασθενή» και «Ο Αλαντίν και το μαγικό λυχνάρι».

Στην μεγάλη οθόνη αναδείχτηκε ο διασημότερος μουσικός της γενιάς του. Συνέθεσε σπουδαία και διαχρονικά ακούσματα και έντυσε μοναδικά και αναπόσπαστα με τα πλέον αγαπημένα και αναγνωρίσιμα «σάουντρακ» της παγκόσμιας κινηματογραφικής ιστορίας, πολλά από τα αριστουργήματά της: «Ντόλτσε Βίτα», «Λα Στράντα», «Οκτώμισι», «Νύχτες της Καμπίρια», «Ρόμα», «Σατυρικόν», «Αμαρκορντ», «Ιουλιέτα των Πνευμάτων», «Λευκός Σεΐχης», «Βοκάκιος», «Αθώοι», «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», «Γατόπαρδος», «Πρόβα Ορχήστρας», «Ο Ρόκο και τα Αδέρφια του», «Νονός Ι» και «Νονός ΙΙ» -για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο Όσκαρ καλύτερης μουσικής από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου, το 1975.

Συνεργάστηκε με τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του 20ού αιώνα, τον Λουκίνο Βισκόντι, τη Λίνα Βερντμίλερ, τον Φράνκο Τζεφιρέλι, τον Φράνσις Φορντ Κόπολα, τον Φράνκο Ρόσι, τον Μάουρο Μπολονίνι, τον Ακίρα Κουροσάβα, τον Λουί Μάλ, τον Βιτόριο Ντε Σίκα, τον Ρενέ Κλεμάν, ενώ ταυτίστηκε στην κυριολεξία με το στενό του φίλο και συνεργάτη Φεντερίκο Φελίνι.

Επί 27 ολόκληρα χρόνια, στην πιο γόνιμη, μακρόχρονη και διάσημη καλλιτεχνική συνεργασία που υπήρξε ποτέ, δημιούργησαν από κοινού ένα σπάνιο, ομοούσιο και αδιαίρετο έργο, χαρίζοντας στο παγκόσμιο κοινό μοναδικές συγκινήσεις. Ένα οικουμενικό καλλιτεχνικό επίτευγμα, που τους ανέδειξε στο πιο ισχυρό δίδυμο του παγκόσμιου κινηματογράφου. Ο Φελίνι έχει αναφέρει για τον καλό του φίλο: «Ο Νίνο σκηνοθετεί μουσικά... Πολλές φορές ολοκλήρωνε τη μουσική πριν από την ταινία. Έτσι, τροποποιούσα εκ των υστέρων το σενάριο, επινοώντας νέες καταστάσεις και χαρακτήρες...»



Ο Ρότα είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους ελάχιστους Ευρωπαίους δημιουργούς που κατέκτησε με τόσο εντυπωσιακό τρόπο την Ασία, αλλά και την Αμερική. Όπλα του το ταλέντο και η οργιαστική του φαντασία. Και επιστέγασμά τους η ιδιαίτερη ικανότητά του να εντάσσει μια jazz αισθαντικότητα, στον πυρήνα των εξαίσιων μελωδιών του, χωρίς να διαταράσσει ή να αναιρεί την ευρωπαϊκή τους καταγωγή.
Και μέσα από την ένωση δουλειάς, ταλέντου και φαντασίας, υπέγραψε ανεξίτηλα μουσικές, που αφού δέθηκαν παντοτινά με κινηματογραφικές εικόνες, ακολουθούν -μέχρι σήμερα- τη δικές τους, ανεξάρτητες διαδρομές.

Είπαν:

«...Ο Νίνο Ρότα σφράγισε με τη μουσική του τον καιρό μας, μέσα από τις ταινίες του Φελίνι, μεταχειριζόμενος μνήμες αλλοτινών καιρών. Μόνο το μεγάλο ταλέντο του μπορούσε να πετύχει αυτό το πάντρεμα αναμνήσεων και παρόντος χρόνου. Το αποτέλεσμά του υπήρξε μοναδικό...»
Μάνος Χατζιδάκις

«...Tι είναι μια ταινία αρχικά; Μια υποψία, μια υπόθεση αφήγησης, σκιές ιδεών, ακαθόριστα συναισθήματα. Και όμως, σ' εκείνο το πρώτο ανεπαίσθητο άγγιγμα, η ταινία μοιάζει ήδη να είναι ο εαυτός της, ολοκληρωμένη ζωτική, πάναγνη. O πειρασμός να την αφήσεις έτσι, σ' αυτήν την άσπιλη διάσταση είναι πολύ μεγάλος. Όλα θα ήταν πιο απλά, και ποιος ξέρει, ίσως και πιο σωστά. Όμως όχι, η φιλοδοξία, η ανία, η κλίση, οι συμφωνίες, οι ρήτρες των συμβολαίων, σε υποχρεώνουν να τη γυρίσεις. Και να λοιπόν, η τελετουργία αρχίζει...»
Φεντερίκο Φελίνι

http://www.os3.gr/arhive_afieromata/gr_afieromata_nino_rota.html